Benler bilimsel adı ile nevüsler vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkabilen, doğumsal veya sonradan oluşabilen iyi huylu lezyonlar olsa da bazı durumlarda cilt hastalıklarının habercisi olabilmektedir. Bu nedenle benlerin iyi takip edilmesi gerekmektedir.
TÜM BENLER KANSERE DÖNÜŞÜR MÜ?
Benler iyi huylu cilt lezyonlarıdır. Kanserli hücreler değildirler. Ancak bazı benler zamanla cilt kanserine dönüşebilirler. Malign melanom adlı cilt kanserinin %70'i normal deriden kaynaklanırken, %30'u ise önceden mevcut bir benin değişikliğe uğraması ile oluşmaktadır. İnsanların ‘ben’ zannettiği bazı cilt lezyonları aslında cilt kanseri olabilmektedir. Bunların cerrahi olarak çıkarılması ve tedavisi gerekmektedir.
BEN ALDIRMANIN BİR ZARARI VAR MIDIR?
Uzman doktorun takibi ve önerisiyle, cilt kanserine benzediği ya da dönüşme riski olduğundan dolayı bazı benleri almak ve patolojik olarak incelemek gerekebilmektedir. Tam tersine, bu tür ben ve ben benzeri lezyonların alınmaması ve patolojik olarak incelenmemesi hayati tehlike taşıyabilir. Var olan bir cilt kanseri gözden kaçırılabilir. Bunun dışında kişinin estetik ya da farklı kaygılarla benlerini aldırması tamamen kendi isteğine bağlıdır. Ben aldırmanın halk arasında yanlış olarak algılandığı gibi ben sayısını arttırıcı, kanser yapıcı etkisi bulunmamaktadır.
HANGİ BENLER TEHLİKELİDİR?
Tehlikeli olabilecek benlerin tespit ve takip edilmesi son derece önemlidir. ABCDE Skorlama Metodu şüpheli benlerin tetkikinde yardımcı olur. Aşağıdaki skorlamalardan en az bir tanesi ya da fazlasına uyan benleriniz doktorumuz tarafından incelemeye alınır.
A - Asimetri
B - Benin sınırları
C - Benin rengi
D - Benin çapı
E - Görünümündeki hızlı ve ani değişim (Elevation or evolving)
Tehlike sinyali veren durumlar;
- Renk Değişikliği
- Ölçüsünde ya da kalınlığında büyüme ya da küçülme
- Ben etrafındaki ciltte değişiklik (kızarıklık, beyazlaşma ya da şişme)
- Kaşıntı ya da acı varsa
- Kanayan ben
- Yeni çıkan benler
BEN TAKİBİ NASIL YAPILMALIDIR?
Nevüslerin dikkatle gözlemlenmesi ve herhangi bir renk, şekil ya da boyut farklılığında çok geç olmadan bir dermatoloğa danışılması gerekmektedir.
Her türlü nevüs zaman içinde ve yaşla şekil değiştirebilir ve maling hücre artışı oluşabilir. Bu yüzden düzenli nevüs kontrolü çok önemlidir. Benin/üzerinde yara veya yüzeyinde kabuklanma oluştuysa, şekli asimetrikse ve kenarlarında düzensizlik varsa, çapı büyükse, yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik olmuşsa, içinde birden fazla renk barındırıyorsa, kanama, kaşıntı veya sızıntı gibi şikâyetler varsa; vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına danışılması gerekmektedir.
CİLT KANSERİ ERKEN EVREDE TEŞHİŞ EDİLEBİLİR
“Dermatoskopi (derinin mikroskopla incelenmesi yöntemi) ile benlerin görüntüsü büyütülerek incelenir ve eğer gerekirse biyopsi alınır. Bu sayede melanom denen cilt kanseri erken evrede yakalanarak, tedavi edilebilir. Böyle bir tehdit algılandığında nevüsün cinsine ve bulunduğu yere göre müdahale yöntemi belirlenir.
AYAKLARINIZIN ALTINI KONTROL EDİN
Benler mutlaka 6-12 aylık aralıklarla takip edilmelidir. Özellikle el içi, parmak uçları, ayak tabanındaki benler, travmalar nedeniyle malignleşebileceği için daha dikkatli takip edilmeli, gerekirse erken safhada cerrahi işlem ile çıkartılmalıdır.
KIŞIN DA GÜNEŞ IŞIĞINDAN KORUNUN
Benler doğuştan vücudumuzda bulunabildiği gibi seneler içinde güneş ışınlarının da etkisiyle çoğalabilir” Güneş koruyucusu kullanmak hem benlerin çoğalmasının, hem de cilt yaşlanmasının önüne geçmek için olmazsa olmazlardandır. Yazın güneşin zararlı ışınlarından korunmak için şapka ve güneş gözlüğü kullanılması, cildin güneş ışığından korunması açısından önemlidir. Kışın da yüzümüzü güneş koruyucu kremler ve güneş gözlüğü ile korumak gerekir.