Uyku süresi genetik faktörler ve çocuğun yaşına göre değişkenlik gösterir. Aydınlık karanlık, egzersiz ,stres ve hastalıkla değişkenlik gösterir.
Yenidoğan bir bebek günde ortalama 16-20 saat uyuyabilir. Bu sürenin yaklaşık yüzde ellisi beyin gelişimi için önem taşıyan REM uykusudur. Yenidoğan döneminden sonra azalarak 4-11 ayda 12-15 saat ,1-2 yaşda 11-14 saat, 3-5 yaşda 10-13 saat , 6-13 yaşsa 9-11 saat ve 14-17 yaşda 8-10 saate kadar düşer. İlk 2 ayda gündüz uykusu 4-6 kez olurken 3-6 ay: 3-4 kez, 6-9 ay: 2-3 , 9-12:2 , 12-18 :1-2 , 18 aydan sonra 1 defaya düşmektedir. Uyku düzeni belirlenirken bu sürelere dikkat edilmesi önem arzeder.
Yetersiz ve düzensiz uyku dikkatsizlik, konsantrasyon bozukluğu, hiperaktivite, yorgunluk ve yaşam kalitesinde düşüşe neden olabilir. Çocuk kadar anne-babalar da bu durumdan olumsuz etkilenirler.
Çocuklarda en çok uykuya dalma ve sürdürme bozuklukları görülüyor. Uykuya dalma öğrenilen bir davranıştır. Çocuk doymuş, gevşemiş ve kendini güvende hissetmelidir. Çocuk uykuya dalarken emme, sallama, dokunma , müzik vs. gibi bir yardım almışsa gece her uyandığında aynı desteği tekrar isteyecektir. Başka birine yada dışsal uyaranlara ihtiyaç duyuyorsa bunlar olumsuz uyku kolaylaştırıcılarıdır. Erken bebeklik döneminde en sık bu nedenle uykuya dalma zorlaşmaktadır.
1-3 yaş bebeklerde ise gelişimsel ayrılık kaygısı uykuya dalma bozukluğuna neden olmaktadır.
2-3 yaşından sonra da sınır koymadaki problemler uykuyu zorlaştırır. Yatmadan önce tekrar yemek yemeyi isteme, tam dalacakken su isteme, tekrar tekrar tuvalete gitme vs.
Ergenlik döneminde ise genellikle uyumaya direnç vardır. Geç saatlere kadar televizyon izleme, telefonla konuşma, sosyal medya ile ilgilenme uyku süresinin kısalmasına neden olur. Sonuçta sabah uyanmada güçlük çeken ,okulda uykulu davranan ve dikkatini toplayamayan çocuklar görülür.
Ayrıca bazı fiziksel rahatsızlıklar da uyku sorununa yol açabilir. Bunlar Obstrüktif uyku apnesine neden olan bademcik , geniz eti büyümesi ve huzursuz bacak sendromu yapan vitamin eksiklikleri olabilir.
Uyku bozukluğu tanısı ve tedavisi için çocuğun 15 günlük bir uyku çizelgesini tutmak faydalı olacaktır. Uyku öncesi ritüeller, kaçta yattığı, uykuya dalmasının ne kadar sürdüğü , gece uyanma sıklığı, ne kadar uyanık kaldığı , gece beslenmeleri, tuvalete gitme not edilmelidir.
Uyku alışkanlığı kazandırmak için
-
4-6 aydan sonra uyku eğitimine başlanabilir
-
Gün içinde çocukla birebir zaman geçirin
-
Uyku öncesi hareketli oyunlar oynamayın.
-
Her gün aynı saatte uyku önce ritüellere başlayın, banyo yaptırmak, kitap okumak, pijamalarını giydirmek gibi
-
Aynı saatte bezini değiştirin.
-
Memede uyuyakalmasına izin vermeyin.
-
Uyumaya başlamadan yatağına bırakın.
-
Uyuduğu odanın ısısı uygun (16-22 derece), sakin ve loş olsun.
-
Yenidoğan dönemi dışında gece beslemesi için uyandırmayın , ancak kendisi acıkıp uyandığında besleyin . 1 yaşından sonra katı besleme de yatmadan 1 saat önce bitmiş olmalıdır.
-
Uyanma saatleri de geç yatmış bile olsa her gün aynı saatte olmalı, en geç 08:00 de kalkmış olmalıdır.
-
Gündüz uykusu ayına ve yaşına uykun olmalı , tek seferde uzun uyumasına izin verilmemeli, gece uykusundan 3 saat önce uyanmış olmalıdır.
-
Gündüz aşırı yormak ve uykusuz bırakmaktan kaçınılmalıdır.