Apandisit Nedir?
Apandisit , karın boşluğunun sağ alt kısmında yer alan apandisin iltihaplanması durumudur. Apandis, kalın bağırsağın ucuna bağlı, hayati bir işlevi olmayan küçük bir kesedir. Apandis, ince bağırsak (çekum) ve kalın bağırsak (kolon) arasında bulunan küçük, parmak şeklinde bir bağırsak dokusu kesesidir.
Apandisitin başlıca belirtisi karın ağrısıdır ve genellikle göbek çevresinde başlayarak zamanla sağ alt karın bölgesine kayar. Bu ağrıya mide bulantısı, kusma, iştah kaybı ve ateş gibi semptomlar eşlik edebilir. Apandisit, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur çünkü tedavi edilmezse apandis patlayarak ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.
Apandisit Türleri Nelerdir?
Apandis iltihabının türü, hastalığın ilerleme sürecine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Bazı durumlarda yavaş seyreden hafif bir iltihaplanma görülürken, bazı vakalarda apandis hızla patlayarak hayati risk oluşturabilir. Bu nedenle, apandisitin türüne göre erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.
Apandisit türleri
Akut Apandisit,
Kronik Apandisit,
Gangrenöz Apandisit,
Perfore (Patlamış) Apandisit,
Flegmonöz Apandisit.
Akut Apandisit
En sık görülen apandisit türüdür ve belirtiler aniden ortaya çıkar. Genellikle karın ağrısı, mide bulantısı, kusma ve hafif ateşle kendini gösterir. Apandis hızla şişerek iltihaplanır ve birkaç saat içinde patlama riski taşır. Bu nedenle, akut apandisit acil cerrahi müdahale gerektirir.
Kronik Apandisit
Akut apandisite kıyasla daha hafif belirtilerle seyreden nadir bir türdür. Karın ağrısı zaman zaman ortaya çıkıp kaybolabilir ve haftalar veya aylar boyunca sürebilir. Ancak, bu durum zamanla akut hale dönüşebilir. Kronik apandisit teşhisi zor olabilir ve genellikle diğer sindirim sistemi rahatsızlıklarıyla karıştırılabilir.
Gangrenöz Apandisit
Apandise giden kan akışının kesilmesi sonucu doku ölümü (nekroz) meydana gelir. Bu durumda apandis hızla bozulur ve enfeksiyon ilerleyerek daha ciddi bir hale gelir. Şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş ve genel halsizlik gibi belirtiler görülür. Gangrenöz apandisit tedavi edilmezse kısa sürede perfore apandisite dönüşebilir.
Perfore (Patlamış) Apandisit
Apandisin yırtılmasıyla iltihap ve bakteriler karın boşluğuna yayılır. Bu durum hayati risk taşır ve acil cerrahi müdahale gerektirir. Şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş, titreme ve mide bulantısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Patlamış apandisit peritonit (karın zarı iltihabı) ve sepsis gibi ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.
Flegmonöz Apandisit
Apandisin duvarlarında yaygın bir iltihaplanma ve şişme meydana gelir. Bu durumda apandis içi sıvı ve iltihapla dolarak giderek genişler. Eğer tedavi edilmezse gangrenöz veya perfore apandisite dönüşme riski yüksektir. Belirtiler arasında karın ağrısı, ateş, iştahsızlık ve genel halsizlik bulunur.
Apandisit Neden Olur?
Apandisit, apandisin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan ve acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Apandisitin kesin nedeni her zaman belirlenemese de, genellikle apandisin iç kısmının tıkanmasıyla ilişkilidir. Bu tıkanıklık, bakterilerin hızla çoğalmasına ve apandisin şişerek iltihaplanmasına neden olur. Eğer tedavi edilmezse, apandis patlayabilir ve karın boşluğuna enfeksiyon yayılabilir.
Apandisit nedenleri
Apandis lumeninin tıkanması,
Enfeksiyonlar,
Travma,
Tümörler.
Apandisit Patlaması Belirtileri Nelerdir?
Apandisit patlaması (rüptüre apandisit), tedavi edilmemiş apandisin yırtılarak içindeki iltihabın karın boşluğuna yayılmasıdır. Bu durum, hayati tehlike yaratabilecek ciddi bir enfeksiyon olan peritonite yol açabilir. Apandisit patlaması genellikle ilk belirtilerden 24-48 saat sonra meydana gelir ve ağrının aniden azalmasıyla kendini gösterebilir. Ancak kısa süre içinde şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş ve genel durum bozukluğu ortaya çıkar.
Apandisit patlaması belirtileri
Şiddetli ve ani karın ağrısı: Özellikle karnın sağ alt kısmında.
Yüksek ateş: Ateş, enfeksiyonun belirtisi olarak yükselebilir.
Mide bulantısı ve kusma: Yaygın olarak görülür.
Karın şişliği ve hassasiyeti: Karın bölgesi dokunmaya karşı hassas olabilir.
İştahsızlık: Genellikle iştah kaybı yaşanır.
İshal veya kabızlık: Bazı durumlarda sindirim sorunları ortaya çıkabilir.
Apandisit Nasıl Anlaşılır?
Apandisit, erken teşhis edilmesi gereken acil bir sağlık sorunudur. Genellikle göbek çevresinde başlayan ve zamanla karnın sağ alt tarafına yerleşen ağrı ile kendini gösterir. Mide bulantısı, kusma, iştahsızlık ve hafif ateş de görülebilir.
Tanı koymak için doktor fiziksel muayene yaparak karına baskı uygular. Apandisit hastalarında, sağ alt karına basıldığında ağrı artar ve ani bırakıldığında daha şiddetli hissedilir. Kan testleri ile lökosit seviyesindeki artış kontrol edilir, idrar testi ile benzer belirtiler veren diğer hastalıklar dışlanır.
Görüntüleme yöntemleri arasında ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi (BT) bulunur. Ultrason, apandisin şişmesini değerlendirirken, BT iltihaplanma ve patlama riskini daha net gösterir.
Apandisit Nasıl Tedavi Edilir?
Apandisit tedavisi genellikle cerrahi müdahale gerektirir ve bu müdahale apendiksin çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Apendektomi adı verilen bu cerrahi işlem, apandisitin en yaygın ve etkili tedavi yöntemidir.